Volg gewoon je hart! Maar hoe dan?

Met tranen in mijn ogen keek ‘m diep in zijn ogen aan. Ik trilde over mijn hele lijf. Het gonsde in mijn hoofd en ik voelde mijn hart tekeer gaan. ‘Dit is jouw hart,’ zei mijn coach terwijl ik deze nagenoeg onbekende man in zijn ogen keek. En ‘mijn hart’ staarde in volle overtuiging terug. ‘Het klopt voor jou, alleen voor jou’. En ‘mijn hart’ knikte en mijn hart bonsde in m’n keel. ‘Volg je hart,’ klonk de opdracht. En later dacht ik: ‘maar hoe dan?’

Zowel tijdens mijn opleiding tot paardencoach en daarbuiten heb ik meerdere opstellingen mogen ondergaan, zowel als representant als coachee. In opstellingen stellen we vaak het hart van de coachee op, want het hart focust. En zo werd ook in deze opstelling mijn eigen hart opgesteld. En het werd me pijnlijk duidelijk hoe complex ik het vindt om ‘mijn hart te volgen’. En telkens als ik weer als hart opgesteld stond in andere opstellingen ervaarde ik in mezelf ook weer die lichte verwarring. Niet voor niets is dat mijn les en niet voor niets blijft het volgen van mijn hart een opdracht die mijn hoofd maar moeilijk kan begrijpen.

Deze blog is dan ook een poging om dit proces voor mezelf te beschrijven, zodat mijn hoofd een beetje meer kan begrijpen wat deze opdracht inhoudt: ‘volg je hart’. En wellicht brengt het jou ook tot inzichten.

Het probleem met mooie one-liners

‘Gewoon je hart volgen!’ ‘Doe wat je hart je ingeeft’ ‘Luister naar je hart, want die weet de weg.’ Supermooie zinnen, maar hoe doe ik dat nou weer? Wat is de stem van mijn hart? Kan ik echt luisteren naar mijn hart? En hoe weet ik zeker dat ik de juiste stem volg?

Gewoon even een paar vragen die bij mij opborrelen als ik de eerste twee zinnen lees. Het is tekst, woorden, die we gebruiken om het gevoel in ons hart te omschrijven. Het is een poging van ons hoofd om dit gevoel te begrijpen en om grip te krijgen op een concept dat wellicht groter is dan ons hoofd volledig kan vatten. En daarin schuilt een groot deel van het probleem: we willen alles zo graag snappen. We hebben ons brein boven alles gesteld, boven ons onderbuik gevoel, boven ons hartbrein. We zijn ergens in de afgelopen eeuwen de verbinding tussen ons hoofd, ons hart en onze buik verloren.

De olifant en de muis

We zien ons brein als een machtig apparaat, een krachtige computer, bovenop een stellage van botten en spieren. Ons brein is in ons wereldbeeld oppermachtig. Maar klopt dat wel?

Meer en meer wordt ook in de wetenschap ontdekt hoe belangrijk ons hart (en onze buik) is en hoe sterk de verbinding tussen hoofd, hart en buik is. Ieder hart bestaat voor 65% uit neuronen en heeft, net als onze buik, zijn eigen geheugen. We kunnen dus stellen dat we niet over één brein spreken, maar over drie breinen: het hoofdbrein, het hartbrein en het buikbrein.

Ons hoofd is daarin niet zozeer de piloot, de oppermachtige supercomputer die een vehicel van vlees en bloed aan stuurt, maar meer een muis op de rug van de olifant. Waarbij de muis het hoofd is en het hartbrein en buikbrein de olifant vormen. Als de muis bedenkt dat ie links om wat voor reden dan ook links wil terwijl de olifant dat rechtsaf de juiste weg is ontstaat een twee strijd die de muis uiteindelijk verliest. Deze tweestrijd zorgt echter voor problemen. Het is in deze tweestrijd waar stress, burn-outs, ziekte en onverklaarbare pijnklachten kunnen ontstaan.

Weer op één lijn

Door de drie breinen weer te laten samenwerken, door ze weer op één lijn te krijgen, kan energie weer stromen. Neemt stress af en kun je weer gaan doen waar je voor op aarde gezet bent. De grote vraag is dan: hoe doe je dat?

Terug naar je natuur

Naast mijn werk als systemisch coach met paarden, werk ik ook veel met paarden van anderen. Vaak zijn dit ‘probleempaarden’ of zoals een klant laatst zo mooi zei ‘onbegrepen paarden’. Mijn opdracht is dan in eerste instantie om het vertrouwen van het paard te winnen, wat met getraumatiseerde of onbegrepen paarden soms een hele uitdaging is.

Mijn werk met paarden

Zo kwam ik laatst bij een jong paard. De klant had de nodige problemen met het paard wat al tot een aantal serieuze incidenten en verwondingen had geleidt. In de eerste sessie werkte ik met het paard om een aantal ‘duidelijke afspraken’ te maken en grenzen te stellen waarbinnen we samen kunnen werken. Ik probeer daarin zoveel mogelijk ‘de taal van de paarden’ te handteren in plaats van een paard Engels te leren. Paarden communiceren vrijwel uitsluitend met lichaamstaal en in deze eerste sessie liet ik het paard merken dat ik zijn grenzen respecteer als hij ook mijn leiding en grenzen respecteert.

Vertrouwen en ontspanning

In de tweede sessie nam ik het paard mee naar de hoek van de bak waar hij het altijd spannend vond en terwijl we naar die hoek van de bak liepen gebeurde iets fascinerends. Zonder dat daar enige aanleiding voor was voelde ik mijn hartslag omhoog schieten. En kort daarna ontstond er spanning bij het paard, hij kwam in de vluchtmodus en bevroor vlak voor het punt waar hij het altijd heel spannend vond.

Ik hielp ‘m door de spanning heen en later vertelde ik wat ik had gemerkt aan de eigenaresse van het paard. En ze stelde de logische en goede vraag: ‘maar hoe doe je dat dan, zijn hartslag verlagen?’

Maar hoe dan?

Ik stond even stil en toen haalde ik diep en rustig adem. That is it! Dat is alles. Of nou ja, niet alles maar in ieder geval de belangrijkste eerste stap. Door even stil te staan en adem te halen, verlaagde ik mijn eigen hartslag en daarmee de spanning in mijn eigen lijf. En het paard reageerde door te zuchten, te briesen en te ontspannen.

Deze link is overigens niet iets wat ik zelf bedacht heb. Onderzoek heeft herhaaldelijk aangetoond dat paarden uitermate goed in staat zijn om onze hartslag en zelfs ons hartritme waar te nemen. Sterker nog, onderzoek heeft laten zien dat paarden en mensen in staat zijn de hartslag en hartritme van de ander over te nemen. Mijn hart heeft dus een effect op het paard en vice versa.

De kracht van ademhalen

‘Don’t just do something, stand there’ – White rabbit Alice in Wonderland

De eerste stap is even stil durven staan, rustig adem te halen en te kijken en te luisteren. Wat gebeurt hier? Wat voel ik? Wat zie ik? Dit is een eeuwenoude wijsheid die met name in het boeddhisme veel toegepast is. Het is niet voor niets dat het focussen op of liever het volgen van je ademhaling een primair onderdeel is van veel vormen van meditatie. En Wim Hoff heeft de kracht van ademhaling tot een hogere kunst verheven en ontdekt – en wetenschappelijk aangetoond – dat je doormiddel van ademhaling zelfs je immuunsysteem kunt beïnvloeden. Iets wat door de wetenschap jaren lang als onmogelijk beschouwt werd.

Terug naar de basis

Paarden hebben niet zoveel met ons hoofd. Datgene wat wij allemaal bedenken en uitspreken is voor een paard veel minder relevant. Een paard stemt af op datgene wat van binnen bij ons gebeurt. Ze voelen letterlijk ons hart, zijn ritme en frequentie. Ze nemen waar wat onze onderbuik allang weet, maar waar wij vaak niet bewust van zijn.

Het voordeel van werken bij paarden is dan ook dat ze ons helpen om weer terug te gaan naar de basis ‘ons hele lijf’ en niet te blijven hangen in overdenken, piekeren en rationaliseren.

Zelf de kracht van de paarden eens ervaren? Kom naar één van de ‘Herontdek je kracht’-dagen.